به نقل از «فارس»

آلمان بازنده بزرگ جنگ اوکراین/ چرا آمریکا از گسترش روابط انرژی روسیه و آلمان نگران بود

تاریخ انتشار: ۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۱۱۳۰۰

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، 24 فوریه موعد آغاز جنگ روسیه و اوکراین بود، جنگی که بنابر اعتقاد کارشناسان می‌تواند نقطه عطفی در گذار به نظم جدید جهانی و از بین رفتن هژمونی آمریکا و تبدیل به نظام چند قطبی جهانی باشد.

تاکنون به جنگ اوکراین بیشتر از دریچه نزاع سیاسی و اقتصادی روسیه با اتحادیه اروپا نگاه شده است به طوریکه اکثر تحلیل‌های پیرامون آن، مربوط به تحریم گازی روسیه علیه اتحادیه اروپا یا تحریم نفتی اروپا علیه روسیه و خسارات اروپا از زمستان سخت بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما اگر دقیق‌تر بنگریم در درون این تحولات، یک جنگ اقتصادی از جانب آمریکا علیه آلمان و در مرحله بعدی اتحادیه اروپا آغاز شده است. قبل از پرداختن به ماجرای آلمان و تحولات یکسال گذشته، ابتدا بهتر است رفتار ابرقدرت‌هایی مثل آمریکا، چین و روسیه را در قالب تئوری‌های روابط بین‌الملل بررسی کنیم.

*رفتار قدرت‌های جهانی با کشورها بر مبنای کدام تئوری تنظیم می‌شود؟

به طور کلی رفتار قدرت‌های بزرگ جهانی با کشورهای مختلف در مناطق گوناگون بدین صورت تعریف می‌شود که آنها نمی‌خواهند در یک منطقه، «قدرت غالب منطقه‌ای» شکل بگیرد، زیرا تبدیل شدن یک کشور به قطب قدرت در یک منطقه، یک گام قبل از تبدیل شدن آن به قطب جدید قدرت در عرصه جهانی است.

در صورت تبدیل یک کشور به «قطب قدرت منطقه‌ای»، دو تهدید برای قدرت‌های جهانی ایجاد می‌شود: 1- آن کشور می‌تواند در گام بعدی به قدرت جهانی تبدیل شده و در سطح تاثیرگذاری آنها قرار بگیرد که این تعدد در قطب قدرت جهانی به ضرر قدرت‌های جهانی فعلی است.

2- قدرت‌های جهانی برای حضور در یک منطقه که یک کشور دارای قدرت غالب منطقه‌ای در آن حضور دارد و برای استفاده از فرصت‌های سیاسی و اقتصادی آن، ابتدا باید با آن قدرت منطقه‌ای وارد معامله شوند که این موضوع منافع حداکثری قدرت‌های جهانی در آن منطقه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

به طور کلی رفتار ابرقدرت‌ها با کشورهای مختلف را باید در چارچوب این تئوری کلان تحلیل و بررسی کرد.

*گسترش روابط انرژی آلمان و روسیه، تهدیدی برای آمریکا

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، آلمان با تولید ناخالص داخلی (GDP)، 4223 میلیارد دلار بزرگترین اقتصاد اروپا در سال 2011 محسوب می‌شود که ظرفیت تبدیل شدن به یک قدرت غالب در منطقه یورو و سپس یک ابرقدرت جهانی هم‌سطح کشورهایی مثل آمریکا و چین را داراست.

گسترش روابط آلمان با روسیه در سال‌های اخیر و احداث پروژه‌های نورداستریم 1 و 2 برای خرید گاز از روسیه با وجود مخالفت آمریکا یکی از نگرانی‌های جدی ایالات متحده در سال‌های گذشته بود چرا که نزدیکی بیشتر آلمان به روسیه و کاهش وابستگی این کشور به LNG آمریکا این بستر را برای آلمان ایجاد می‌کرد نه به عنوان یک کشور همیشه مطیع بلکه دارای اقتدار در مقابل آمریکا نیز بتواند در سطح جهانی ظاهر شود.

نکته جالب اینکه آمارهایی که اداره آمار فدرال آلمان به تازگی منتشر کرده نشان می‌دهد آلمان از ماه ژانویه تا اواخر اکتبر ۲۰۲۲ بیش از ۱ میلیارد یورو کالا به ایران صادر کرده است. این آمارها نشان می‌دهد جمهوری فدرال آلمان نزدیک به ۲۶۰ میلیون یورو از ایران وارد کرده است و آلمان هنوز بزرگترین شریک تجاری ایران در اروپا است که این موضوع حکایت تمایل این کشور برای ایجاد روابط با همه کشورها حتی کشورهای تحریم‌شده‌ای مثل ایران است.

در نتیجه در چارچوب تئوری روابط بین‌الملل، هم خود آلمان می‌داند که برای تبدیل شدن به قطب قدرت جهانی هم‌سطح آمریکا، نیازمند همکاری با روسیه و شرق است و هم آمریکا می‌داند که در صورت رها کردن و کنترل نکردن آلمان، این کشور می‌تواند الگوی سایر کشورهای اروپایی شده و با توجه به سابقه سیاسی و تاریخی آن برای منافع آمریکا در منطقه اروپا مشکل‌آفرین شود.

در واقع مطلوب آمریکا در منطقه اروپا این است که کشورهای اروپایی به قدری قدرتمند باشند که صرفا بتوانند مقابل روسیه بایستند و نه بیشتر؛ و گسترش روابط انرژی آلمان و روسیه یک تهدید بالقوه برای آمریکایی است که همواره دوست دارد اروپا را به خود وابسته نگه‌دارد.

*اقدام خرابکارانه آمریکا برای جلوگیری از ارسال گاز روسیه به آلمان

بسیاری از کارشناسان اقدام خرابکارانه در تخریب خط لوله انتقال گاز نورد استریم 1 و 2 را در همین پازل تعریف می‌کنند، اقدام خرابکارانه‌ای که رد پای آمریکا به وضوح در آن دیده می‌شود تا بدین صورت آخرین نقطه اتصال آلمان و روسیه را بدین صورت پاره کند.

جفری ساکس استاد اقتصاد دانشگاه کلمبیا در برنامه تلویزیونی شبکه بلومبرگ اعلام کرد که ایالات متحده ممکن است مسئول خسارات و آسیب رسانی به خطوط لوله گاز نورد استریم 1 و 2 باشد. وی در این ارتباط گفت: «اول از همه، شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه هلیکوپترهای نظامی آمریکایی که معمولاً در گدانسک مستقر هستند، بر فراز این منطقه در حال گشت زنی بودند. ما همچنین بیانیه قابل توجه وزیر امور خارجه، بلینکن را داریم که جمعه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در واکنش به آسیب دیدگی خطوط لوله گاز نوراستریم گفت که این یک فرصت فوق العاده است. می‌دانم که این با روایت غرب مغایرت دارد و شما در غرب اجازه ندارید این حرف‌ها را بزنید».

اما آمریکا برای تضعیف بیشتر آلمان از طرح خط لوله انتقال گاز بالتیک حمایت کرد. در واقع بعد از این اقدام خرابکارانه در خط لوله نورداستریم، خط لوله گاز نروژ-لهستان Baltic Pipe برای کاهش وابستگی به روسیه افتتاح شد. ظرفیت این خط لوله ۱۰ میلیارد متر مکعب در سال است.

در واقع با تکمیل این خط لوله، گاز نروژ به جای آلمان به لهستانی می‌رسد که رابطه بسیار بدی با روسیه دارد. با این اتفاق لهستان در نقش توزیع‌کننده گاز بین کشورهای اروپایی قرار می‌گیرد و طبیعتا این گاز به کشورهایی می‌رسد که مواضع ضدروسی خود را تقویب کرده و در پازل آلمان برای توسعه روابط انرژی با روسیه بازی نکنند.

*خسارت آلمان از جنگ اوکراین بیش از 11 درصد GDP

ماحصل درگیری روسیه و اروپا و سنگ‌اندازی آمریکا در احیای روابط از طریق آلمان این بود که از آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا، هم‌اکنون به عنوان بزرگترین بازنده جنگ اوکراین یاد می‌شود. طبق گزارش رویترز در حال حاضر آلمان فقط برای جلوگیری از افزایش هزینه‌های انرژی و کمک به مشترکان جهت پرداخت قبوض حدود 440 میلیارد یورو هزینه کرده است.

با توجه به اینکه GDP آلمان معادل 4223 میلیارد دلار است، این مبلغ خسارت آلمان به میزان 11.1 درصد GDP این کشور است، تازه باید توجه داشت که در این محاسبه، خسارت ناشی از تعطیلی گسترده صنایع آلمان ناشی از کمبود گاز در نظر گرفته نشده است.

به بیان دیگر جنگ اوکراین، خسارت سنگینی را به اقتصاد آلمان وارد کرد و نقش آمریکا برای کشیدن ترمز اقتصاد آلمان و جلوگیری از گسترش روابط با روسیه به خوبی در این تحولات دیده می‌شود. شاید نتیجه پایانی همان جمله‌ای باشد که پیش‌تر اشاره شد: «آلمان و اروپایی برای آمریکا مطلوب است که صرفا مقابل روسیه بایستند نه اینکه خودش مستقلانه بازیگری کند».

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: اوکراین زمستان سخت اقدام خرابکارانه قدرت های جهانی روابط انرژی گسترش روابط جنگ اوکراین قدرت جهانی تبدیل شدن قطب قدرت منطقه ای خط لوله یک کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۱۱۳۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

غرب واقعیت تعمیق دوستی باکو با مسکو و تهران را نمی بیند/ جمهوری آذربایجان هر روز به روسیه نزدیک تر می شود

به گزارش جماران، دیوید آ. گریگوریان، اقتصاددان کهنه کار صندوق بین المللی پول مستقر در واشنگتن و جورج منشیان، تحلیلگر سیاست مستقر در آتن، متخصص در قفقاز و خاورمیانه و محقق در موسسه دفاع و امنیت واشنگتن در نوشتاری برایGeopoliticalfuture نوشتند:

در ژئوپلیتیک، همه چیز به ندرت در واقعیت همانطور است که به نظر می  رسد.  تعداد بسیار کمی از نقاط روی زمین این نکته را بهتر از جمهوری آذربایجان نشان می دهند، یک کشور مستبد نفت خیز که بین روسیه و ایران قرار گرفته و خود را به عنوان یک کشور مسلمان سکولار معرفی می کند.

از منظر سیاستمداران آمریکایی و اروپایی که اشتهای زیادی به خاویار سیاه دارند، آذربایجان یک متحد ارزشمند برای غرب است. ظاهراً این کشور اهرمی را علیه نفوذ روسیه و ایران در قفقاز فراهم می کند و اغلب به عنوان دوست اسرائیل نام برده می شود و تقریباً 60 درصد نفت مورد نیاز اسرائیل را در ازای خرید تسلیحاتی که در جنگ با ارامنه مصرف می شوند، تامین می کند.  اغلب در این محاسبات شبکه پیچیده ای از روابط بین رژیم آذربایجان در باکو و حاکمیت های  روسیه و ایران نادیده گرفته می شود.

رابطه آذربایجان با روسیه بارزترین و البته مخرب ترین بخش است. باکو وارد شراکت راهبردی با مسکو شد که با بیانیه «تعامل متفقین» در فوریه 2022 تثبیت شد، درست دو روز قبل از حمله روسیه به اوکراین. این اتحاد گسترش یافته و شامل تبادل اطلاعات و تجارت هیدروکربن می شود و به آذربایجان اجازه می دهد تا با ارسال نفت و گاز روسیه به اروپا تحریم های غرب را به سخره بگیرد.

در حالی که حمایت جمهوری آذربایجان از تمامیت ارضی اوکراین در برخی مواقع پر سر و صدا بوده اما تعاملات مالی و سیاسی رو به رشد با مسکو آشکار شده است. آذربایجان به روسیه برای دور زدن تحریم ها کمک می کند و یکی از چهار مقصد اصلی الیگارش های روسی در طول جنگ اوکراین بوده است.

 علاوه بر این، رژیم باکو از تلاش‌های میانجی‌گری روسیه بین ارمنستان و آذربایجان حمایت کرده و در عین حال ابتکارات ایالات متحده و اتحادیه اروپا را رد کرده است. باکو همچنین از میانجیگری ایران بر اساس موضع تهران مبنی بر اینکه مناقشات منطقه ای باید «بدون دخالت کشورهای غیرمنطقه ای و غربی» حل و فصل شود، استقبال کرده است.

 روابط آذربایجان با ایران در مقاطعی تیره شده است. تهران نسبت به موارد متعددی از جمله استفاده از پهپادهای ساخت اسرائیل توسط نیروهای مسلح آذربایجان در منطقه مورد مناقشه آرتساخ ابراز نگرانی کرده است.

 با این حال، تحولات اخیر نشان دهنده گرم شدن روابط بین آذربایجان و ایران است که باید سیاستگذاران در غرب و به ویژه آنها در اسرائیل را نگران کند. در 7 اکتبر 2023 مصادف با حمله حماس به جنوب سرزمینهای اشغالی، جمهوری آذربایجان و ایران توافقنامه‌ای را درباره کریدور ارس امضا کردند. این پروژه که شامل ساخت یک بزرگراه و یک پل راه آهن است، برای اتصال آذربایجان و منطقه آن نخجوان از طریق خاک ایران طراحی شده است.

 قرارداد کریدور ارس بخشی از عادی سازی گسترده تر بین ایران و آذربایجان است، از جمله توافق نامه های مهمی که از سپتامبر 2023 امضا شده است. علاوه بر این، گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد ایران در سرزمین هایی که آذربایجان در طول جنگ 2020 و پس از آن با ارمنستان به تصرف خود درآورده است، سرمایه گذاری خواهد کرد. علاوه بر این، جهش قابل توجهی (33 درصد در 9 ماهه نخست سال 2023) در تجارت ریلی ایران و آذربایجان وجود داشته و کارشناسان رشد بیشتر تجارت دوجانبه را پس از تکمیل کریدور ارس پیش بینی می کنند.

اما این همه ماجرا نیست. در 7 ژانویه 2024، ایران و آذربایجان توافقنامه ای را در مورد ساخت راه آهن رشت - آستارا با هدف از بین بردن شکاف دیرینه در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال - جنوب موسوم به INTSC نهایی کردند.   

کریدور حمل و نقل بین المللی شمالی – جنوب ، یک کریدور 7200 کیلومتری است که مسیرهای جاده ای، ریلی و دریایی را در بر می گیرد . این کریدور دومین شهر بزرگ روسیه، سنت پترزبورگ، را از طریق آذربایجان و ایران به بندر بمبئی، هند وصل می کند و کانال سوئز را دور می زند.

 این کریدور  به عنوان کانالی برای روسیه برای دور زدن تحریم‌های غرب، جایگزینی مسیرهای تجاری اروپا و گسترش نفوذ اقتصادی خود در جنوب آسیا پیش‌بینی شده بود. این کریدور حمایت مالی دولت پوتین را به‌ویژه در تأمین مالی پروژه راه‌آهن رشت-آستارا جلب کرده است.

 تکمیل قریب‌الوقوع راه‌آهن رشت-آستارا در آستانه افزایش تجارت بین روسیه، ایران و آذربایجان است. کارشناسان پیش بینی می کنند که حجم کل محموله های حمل و نقل ریلی به تنهایی تا قبل از سال 2030 به حداقل 15 میلیون تن در سال خواهد رسید.

 نقش آذربایجان به عنوان یک تسهیل کننده، موقعیت روسیه را در جنگ علیه اوکراین تقویت خواهد کرد.  این کریدور پتانسیل بسیار زیادی را برای اقتصاد روسیه ارائه می‌کند و امکان دسترسی مسکو را به شرکای تجاری مهم می‌دهد تا بودجه بیشتری را برای کمپین خود در اوکراین فراهم ‌کند.

 این ابتکار برای ایران نیز اهمیت قابل توجهی دارد و راهی برای دور زدن تحریم های غرب و ایجاد ارتباط مستقیم زمینی با روسیه، متحد اصلی، ارائه می دهد. تکمیل این کریدور می تواند ایران را از انزوا خارج کند و آن را به یک مرکز تجاری بزرگ در اوراسیا تبدیل کند.

تحت رهبری خانواده علی اف، آذربایجان از سال 1993 به عنوان یک رژیم استبدادی که به دلیل عدم برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه، سرکوب مخالفان سیاسی و زندانی کردن روزنامه نگاران و فعالان مشهور است، فعالیت می کند. تمایل باکو برای باقی ماندن به عنوان یک شریک انرژی برای اروپا و یک تامین کننده برای اسرائیل، بخش مهمی از تلاش این رژیم برای تضمین مشروعیت داخلی و خارجی است.

نویسندگان این مطلب در ادامه نوشتند؛ بنابراین، سیاستگذاران غربی با یک سوال مهم روبرو هستند: آیا صرفاً برای اطمینان از دسترسی به ذخایر نفتی رو به کاهش باکو، نادیده گرفتن روابط اقتصادی و مالی عمیق آذربایجان با روسیه و ایران، همراه با سابقه افتضاح حقوق بشری آن، موجه است؟

در پایان این مطلب آمده است: ادامه روابط با آذربایجان، علیرغم رویه های اقتدارگرایانه آن، می تواند برای اسرائیل نیز کوته بینانه باشد. زمان آن فرا رسیده است که رهبران اسرائیل نگرانی های اخلاقی مرتبط با حمایت از آذربایجان در برابر ارمنستان را بپذیرند.